به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین مسعود آذربایجانی در اولین وبینار شبهه پژوهی کرونا که به همت مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه برگزار شد در موضوع «معنویت خداجو در مواجهه با کرونا» گفت: در جهان امروز معنویت ها به دو دسته بدون خدا و خداسو تقسیم می شوند.
وی افزود: تقریباً یک سال از بروز پدیده ویروس کووید ۱۹ می گذرد و باشتاب زیادی مردم دنیا را در برگرفته و در حال حاضر بالغ بر ۶۰ میلیون نفر در دنیا مبتلا به این ویروس وجود دارد.
استاد تمام گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اظهار داشت: لازم است علاوه بر روش های بهداشتی از همه روش های دینی و روانی هم در مقابله با این ویروس استفاده شود؛ مشکلات روانشناختی همچون فوبیا در بیماران کرونا بسیار زیاد دیده شده است؛ اما متأسفانه خیلی به این مشکلات توجه نمی شود.
سؤالات مطرح شده با موضوعات دینی در این روزهای کرونایی
وی گفت: یکی دیگر از مسائل مبتلایان به این بیماری پرسش های دینی است؛ آیا آموزه های دینی با روش های مقابله ای همخوانی دارند؟ برخی می گویند از آنجا که تمام اشیاء و موجودات عالم از جنود خداوند هستند پس نیازی به رعایت مسائل بهداشتی نیست و وقتی که نام و ذکر خداوند دواء و شفاست پس چه نیازی به رعایت دستورالعمل های بهداشتی و یا متوسل شدن به پزشک و رفتن به بیمارستان است؟
حجت الاسلام والمسلمین مسعود آذربایجانی بیان داشت: سؤال های دیگری نیز همچون «چرا من؟»، «چرا این در سرنوشت من قرار گرفته است؟» و امثال چنین سؤال هایی در این مورد وجود دارند و این سؤالات باعث ایجاد احساس درماندگی در ذهنی مبتلایان شده و همین امر موجب فوت تعداد زیادی از آنها بوده است.
مشکلات و عوارض روانی ناشی از پاندمی کرونا
وی افزود: معمولاً در افراد مختلف مبتلا به این ویروس پرسش هایی در موضوعاتی همچون چگونگی کسب آرامش در حین ابتلا به بیماری دیده ایم؛ افراد مبتلا به این ویروس معمولاً علاوه بر مشکلات جسمانی دچار مشکلات روانی همچون افسردگی، درماندگی، احساس تنهایی، پرخاشگری و عدم صحبت کردن با دیگران و احساس طردشدگی نیز می شوند.
این استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: یکی دیگر از احساسات منفی این اشخاص این است که چرا من دچار این بلا شده ام؟ و یا من برای عقوبت در مورد کدام گناه به این بلا گرفتار آمده ام؟ ما باید بتوانیم در پاسخگویی به جواب این گونه سؤالات پاسخ های روشن و مستدلی را به افراد ارائه دهیم.
معنویت و مسئله کرونا
وی خاطرنشان کرد: در نگاه دینی اسلامی معنویت نوعی فراروی است؛ این فراروی هم ارادی و هم وجودی است که این هم از نگاه های مادی و منیّتی گذشته و به سوی خداوند رفته است؛ خداوند به عنوان باطن جهان هستی است که این گزاره از اسماء جمال و جلال او ناشی می شود.
استاد تمام گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: حیات طیبه ای که در قرآن کریم آمده به معنای حیات معنوی با انجام اعمال صالحه است و حیات معنوی، حیات اصلی برای بشر است که از ظواهر باید گذشت تا به آن رسید و این حیات بدون گذشتن از انانیت، مادیّت و منیّت محقق نمی شود.
لازمه حیات معنوی مراقبه معنوی است
وی تصریح کرد: برای حیات معنوی مراقبت معنوی لازم است؛ مراقبت معنوی شامل جستجوی معنا یا ایجاد معنا در روابط چهارگانه انسان با خدا، خود، خلق و خلقت برای نیل به یک نظام باور و عمل که در پرتو کانون قدسی خداوند زندگی و حیات (از جمله بیماری و سلامت) برایش ارزشمند و مرگ نیز معنادار و قابل پذیرش شود.
این استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اظهار داشت: این زندگی و حیات را برای فرد ارزش دار و قابل سرمایه گذاری می کند و مرگ را پلی برای ورود به دنیایی بزرگتر می داند و در این حالت ترس از مرگ بسیار کاهش می یابد.
وی افزود: امروزه معنویت در مطالعات و پژوهش های علمی و نیز اقدامات عملی و بالینی حضور جدی دارد؛ توجه به ابعاد چهارگانه زیستی، روانی، اجتماعی و معنوی در سلامت و علوم پزشکی و نیز توجه به معنویت در دانش و عمل پرستاری از جمله این موارد است.
حجت الاسلام والمسلمین مسعود آذربایجانی گفت: در باب سلامت معنوی، درمانگری معنوی و مراقبت معنوی به ویژه آثار پارگامنت، ریچارد و برجین و افراد بسیاری دیگری قابل توجه هستند.
رابطه دین با کوشش علمی و اقدامات عملی
وی بیان داشت: نگاه توحیدی با کوشش علمی و اقدامات عملی سازگار است، زیرا همه پدیده ها و قوانین عالم، آیات الهی هستند و کشف و عمل به این قوانین حرکت در مسیر توحید است.
استاد تمام گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: این دیدگاه کاملاً مخالف با دیدگاه به اصطلاح «خدای رخنه پوش» است که خداوند را فقط برای حل مشکلات می شناسد و در آن مواقع به او مراجعه دارد.
وی افزود: امام صادق علیه السلام می فرمایند: خداوند برای هر چیزی علتی قرار داده است و برای هر علتی علمی است و برای کسب علوم مختلف هم خداوند ابوابی قرار داده است.
رابطه دعا و بیماری کرونا
این استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه عنوان داشت: باید بدانیم دعا کردن و اقدامات بهداشتی هیچ گونه تضادی با یکدیگر ندارند، زیرا ما دو عالم داریم؛ علامه طباطبایی رحمة الله علیه می گوید: یکی از این دو عالم، عالم امر است و دیگری عالم خلق می باشد.
وی تصریح کرد: علامه طباطبایی می گوید: دعاهای ما در عالم امر و اقدامات علمی متعارف در عالم خلق تأثیر می گذارد و این دو در طول یکدیگرند.
حجت الاسلام والمسلمین مسعود آذربایجانی گفت: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: اعقل و توکل؛ یعنی توکل مکمل تلاش علمی است و اسباب و علل مجهول و مغفول از ما را پوشش می دهد؛ دعا نیز برای اعمال ما در عالم خلق مکمل است.
وی افزود: یکی دیگر از کارکردهای دعا، استجابت دعا و شفای بیمار است ولی کارکردهای دیگری نیز همچون ارتباط معنوی با خدا، امیدبخشی و رفع بن بست ها و ناامیدی، کاهش ترس و اضطراب و اندوه، تقویت تاب آوری، استواری روح و ثبات قدم و عقده گشایی و برون ریزی هیجانی دارد؛ در دعای هفتم صحیفه سجادیه به این موضوع به شکل دقیق و عمیقی پرداخته شده است.
این استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: ما باید توجه کنیم که خداوند عادل است و ذره ای به کسی ستم نمی کند؛ بیماری هم یکی از پدیده هایی است که بر اساس علل و اسباب متعدد به وجود می آید؛ قضا و قدر هم بر اساس همین عوامل است.
ماهیت بیماری ها و یکی از اقدامات لازم در مواجهه با آنها
وی اظهار داشت: بیماری یک آزمایش و ابتلاء است و البته ما باید دعا کنیم و هیچ محدودیتی در نوع و چگونگی دعا وجود ندارد و ما در هر حالی که می توانیم باید دعا کنیم؛ حتی گلایه و نگرانی های خود را باید با خدای خویش بگوییم.
حجت الاسلام والمسلمین مسعود آذربایجانی افزود: در نتیجه نظام سلامت در کشور ما باید بیش از پیش به سلامت جامع و یکپارچه اهتمام داشته باشد و به مسائل و مشکلات روانشناختی و معنوی بیماران توجه کند.
وی خاطرنشان کرد: دعای بیست و سوم صحیفه سجادیه را حتماً مطالعه بفرمایید و آنرا هم برای خود بخوانید و هم به بیماران بدهید تا بخوانند؛ در این دعا تعریف جامع و کافی از عافیت و سلامت آمده است.
